Budynek naszego gimnazjum, jak oznajmia napis na jego fasadzie, został wzniesiony w 1876 r. przy obecnej ulicy Piłsudskiego na terenie przyległym do koszar wojskowych w pobliżu nieużytkowanego wówczas cmentarza rzymskokatolickiego. Mieściła się w nim czterowydziałowa męska szkoła ludowa. Szczegóły dotyczące pierwotnego wyglądu gmachu szkolnego nie są znane. Długoletnim dyrektorem placówki był Marceli Graff, który w znaczącym stopniu przyczynił się do powstania większego budynku. Szkołę utrzymywała gmina, która żywo zainteresowana była jej działalnością.
W 1900 r. utworzono dwie pięcioklasowe szkoły: męską i żeńską, do których uczęszczały dzieci zamieszkałe w Łańcucie i dzielnicy Kąty. W tym czasie obowiązkowe było nauczanie języka niemieckiego już w klasie pierwszej, następnie przesunięte do klasy trzeciej. Uczono przeważnie czytania, pisania, rachunków a w klasach starszych nieco fizyki, chemii, geografii i historii, z której podawano najwięcej informacji o Habsburgach i niewiele z dziejów ojczystych.
Po odzyskaniu niepodległości od 1919 r. istniała szkoła pod nazwą ,,Szkoła ludowa 5-cio klasowa męska”, która używała pieczęci owalnej z herbem miasta Łańcuta i napisem ,,Zarząd szkoły 5-cio klasowej męskiej w Łańcucie”. Z kolei w 1921 r. utworzono ,,Szkołę powszechną 6-cio klasową męską”, posiadająca pieczątkę owalną z herbem miasta i napisem ,,Zarząd szkoły powszechnej męskiej w Łańcucie”, następnie od roku 1923 istniała już szkoła powszechna męska siedmioklasowa. Budynek wybudowany w 1876 r. nie spełniał wymogów lokalowych, był za ciasny dla licznie uczęszczających do szkoły uczniów. Dlatego też w 1923 r. rozpoczęto jego powiększanie przez nadbudowanie drugiego piętra, do czego przyczynił się ówczesny wiceburmistrz miasta Konstanty Danielewicz. W takiej postaci gmach dotrwał do dziś.
Po wojnie istniały dwie szkoły: Publiczna Szkoła Powszechna siedmioklasowa męska oraz żeńska, obydwie im. Stanisława Sobińskiego. Były to dwie placówki, o czym może świadczyć fakt, że używano odrębnych pieczątek. Szkoła męska posiadała pieczęć okrągłą z napisem ,,Kierownictwo Publicznej Szkoły Powszechnej 7 Klasowej Męskiej im. St. Sobińskiego w Łańcucie, zaś szkoła żeńska – pieczęć podłużną z napisem ,,Publiczna Szkoła Powszechna 7- klasowa żeńska im. St. Sobińskiego w Łańcucie”. Placówka kilkakrotnie zmieniała swoją nazwę, będąc Publiczną Szkołą Powszechną stopnia III im. St. Sobińskiego Nr 1, następnie Publiczną Szkołą Powszechną Nr 2 im St. Sobińskiego, w końcu Publiczną Szkołą Podstawową Nr 2. W latach sześćdziesiątych, gdy oddano do użytku nowy budynek obecnej Szkoły Podstawowej Nr 2, placówka przyjęła nazwę Szkoła Podstawowa Nr 1. Przez wiele lat istniała tu Zbiorcza Szkoła Gminna im. Gen. Karola Świerczewskiego.
W 1992 r. funkcję dyrektora Szkoły Podstawowej Nr 1 objął pan Jan Konopka, który w 1999 r. doprowadził do utworzenia Publicznego Gimnazjum Nr 1. Równolegle z gimnazjum w tym samym budynku przez trzy lata mieściła się wygasająca szkoła podstawowa, której dyrektorem została wieloletnia wicedyrektor pani Alicja Pelc.
W 2000 r. funkcję zastępcy dyrektora gimnazjum powierzono pani Barbarze Słoninie. Nowa Dyrekcja wraz z Radą Pedagogiczną i Radą Rodziców rozpoczęła starania o nadanie imienia szkole. 25 maja 2002 r. Publiczne Gimnazjum zyskało imię Stefana Kardynała Wyszyńskiego.
1 września 1999 r. w murach gimnazjum rozpoczęło naukę 305 uczniów w dwunastu oddziałach klasowych. W kolejnym roku liczba oddziałów wzrosła dwukrotnie, a liczba uczniów wynosiła 604. W roku szkolnym 2001/ 2002 liczba oddziałów wynosiła 34, a stan uczniów – 849. Następny rok szkolny przyniósł zmniejszenie liczby zespołów klasowych o trzy, a liczby uczniów do 775. W kolejnym roku w gimnazjum uczyło się 706 uczniów w 27 zespołach klasowych. W roku szkolnym 2004/2005 stan uczniów wynosił 643, a klas- 25. Rok szkolny 2005/2006 przyniósł stan uczniów 615 uczących się w 23 zespołach klasowych. W następnych dwu latach liczba oddziałów utrzymywała się na poziomie 22, a liczba uczniów wynosiła kolejno 591 i 575.
Równolegle z uczniami pracę podjęli nauczyciele. Część z nich była wcześniej zatrudniona w szkole podstawowej, natomiast pozostali pracowali w innych szkołach na terenie Łańcuta lub poza nim.
Rok szkolny 2008/2009 przyniósł istotne zmiany w szkole. Jej dyrektorem został pan Adam Hoły, który pełnił tę funkcję nieprzerwanie do roku 2016/2017. W pierwszym roku jego pracy uczyło się tu najwięcej gimnazjalistów, bo 498. W sumie podczas całej kadencji pana Hołego gimnazjum ukończyło 1404 uczniów.
Wraz z kolejną reformą edukacji szkoła zmieniła swą nazwę i charakter . Od roku szkolnego 2017/18 stała się Szkołą Podstawową nr 1 w Łańcucie im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Funkcję dyrektora objęła w niej pani Grażyna Panek. 245 uczniów uczyło się w oddziałach gimnazjalnych a 60 w szkole podstawowej.
Od roku 2018/2019 funkcję dyrektora pełniła pani Marzena Kowalczyk.
Od roku 2023/2024 obowiązki dyrektora pełni pani Wioletta Inglot.